สวนรุกขชาติภูข้าวเป็นแหล่งรวบรวมพรรณไม้ แม่ไม้ พืชหายาก ใกล้สูญพันธุ์ในท้องถิ่น พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าสงวนแห่งชาติดั้งเดิม มีต้นไม้เดิมหรือบางทีเป็นพื้นที่สวนป่าเดิมที่ไม่มีการบำรุงแล้ว จึงได้เปลี่ยนเป็นสวนรุกขชาติ มีการปลูกพรรณไม้เสริมพร้อมกับติดป้ายชื่อพรรณไม้ ให้ความรู้ชนิดพรรณไม้แก่ประชาชน เพื่อเป็นแหล่งศึกษาวิจัยพรรณไม้ต่างๆ ที่รวบรวมไว้ เช่น การเจริญเติบโต การขยายพันธุ์ เป็นต้น การปลูกพรรณไม้ในสวนรุกขชาติส่วนใหญ่เป็นการปลูกเสริมต้นไม้เดิมตามธรรมชาติ โดยเน้นความสวยงามให้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชน